Тоқмансай ауылының тартуы
Ауданымыздың орталығында апта сайын «Ел іші – өнер кеніші» атты ауыл күндері жалғасын табуда. Тоқмансай ауылы – өз мәдениеті мен дәстүрлерін ерекше мақтан тұтатын ауылдардың бірі. Бұл ауылдың тұрғындары ұйымшылдық пен ынтымақтың үлгісін көрсетіп, әр іс-шараны жоғары деңгейде ұйымдастырады. Тоқмансайдың ұлттық нақыштағы киімдері, салт-дәстүрлері мен тағамдары ауылдың бай мәдени мұрасын айқын көрсетеді.
Ауыл тұрғындары түрлі ұлттық аспаздық дәстүрлерін сақтап қана қоймай, оны келешек ұрпаққа жеткізу үшін белсенді жұмыс атқарады. Ауылдың әрбір тұрғыны өнері мен шеберлігін көрсетіп, ұжымдық іс-шараларға белсене қатысады. Тоқмансайдың осындай ұйымшылдығы мен дәстүрлерге деген құрметі ауыл күндерін ерекше есте қаларлықтай етеді.
Тоқмансай ауылы күндерінде «Ауыл аманаты», «Қайтарымсыз грант» бағдарламалары бойынша кәсібін жүргізіп отырған кәсіпкерлер бұл іс-шараға белсене қатысып, көрмеге өз өнімдерін ұсынды. Олардың арасында ұлттық қолөнер бұйымдары, ауыл шаруашылық өнімдері, табиғи азық-түліктер және түрлі тұрмыстық заттар болды. Әрбір кәсіпкер өнімдерінің сапасымен, ерекше дизайнымен және қолжетімді бағасымен көзге түсті.
Көрмеге қатысқан кәсіпкерлер ауылдың экономикалық әлеуетін көрсетіп қана қоймай, жергілікті тұрғындарды және қонақтарды өнімдерімен таныстыра алды. Бұл ауылдың кәсіпкерлік рухының жоғары деңгейде екенін және олардың жергілікті экономиканы дамытуға үлкен үлес қосып жатқанын көрсетеді.
Көрме барысында сахна жанында ауылдың әжелері тары өнімдерін көрсетті. Олар тарыдан жасалған түрлі тағамдарды дайындап, олардың дайындалу әдістерін көрермендерге түсіндірді. Әжелердің шеберлігі мен өнері көрмеге қатысушылардың ерекше назарын аударды.
Тарыдан жасалған ұлттық тағамдар, оның ішінде тары көже, талқан, жент және басқа да дәмді тағамдар ұсынылды. Бұл тағамдар ауылдың дәстүрлі ас мәзірінің ажырамас бөлігі болып табылады және олардың дәмі мен пайдасы туралы әңгімелер көрермендерге ерекше әсер етті. Әжелердің бұл шеберлігі ауылдың бай мәдени мұрасын көрсетіп қана қоймай, жастарға ұлттық тағамдарды дайындау дәстүрін үйретуге бағытталғанын айқын көрсетті. Сонымен қатар, сахна жанында ауылдың жас келіндері ұлттық тағамдардың ерекше түрлерін көрсетіп, олардың дайындалу әдістерін түсіндірді. Жаужүрек, өрметөс, әсіп, қарын бүрме, үлпершек сынды тағамдар көрмеге келушілердің ерекше қызығушылығын тудырды.
«Жаужүрек» тағамы малдың жүрегінен дайындалады. Оған дәмдеуіштер қосылып, қуырылады немесе қайнатылады. «Өрметөс» – малдың төс етінен жасалады. Ет арнайы әдіспен өріліп, дәмдеуіштермен тұздықталып, содан кейін пісіріледі. «Әсіп» — малдың ішек-қарнынан жасалады. Ішекке тартылған ет пен май салынып, дәмдеуіштермен байытылып, қуырылады. «Қарын бүрме» – қарынға ет, күріш, пияз, және дәмдеуіштер салынып, арнайы әдіспен бүріліп, ұзақ уақыт бойы қайнатылады. «Үлпершек» – малдың жүрек, бауыр, өкпесінен жасалады. Оларды майдалап турап, дәмдеуіштер қосып, арнайы әдіспен дайындайды.
Бұл тағамдарды қалай дайындап, олардың қандай ерекше қасиеттері бар екенін түсіндіруі көрермендерге ерекше әсер етті. Бұл көрме ауылдың ұлттық тағамдарын дәріптеп, олардың тарихы мен маңызын көрсетуге бағытталған еді. Көрме барысында халыққа арнап ас дайындалып, ыстық бауырсақ пен ауылдың дәмі — құрт таратылды. Бұл тағамдар ауылдың ұлттық асханасының ерекшелігін көрсетіп, қатысушыларды дәстүрлі қазақ тағамдарының дәмімен таныстырды.
Бауырсақты көрмеге келгендер жылы, жаңа піскен күйінде татты. Бұл тағамдар көрмеге келгендерге ауылдың ұлттық астың дәмін татып көруге мүмкіндік беріп, ауыл тұрғындарының қонақжайлылығын көрсетті. Әжелер мен аспаздар дайындалған тағамдардың тарихы мен олардың дайындалу әдістері туралы айтып, қатысушыларды ұлттық дәстүрлермен таныстырды.
Тоқмансай ауылының күніне орай спорттық шаралар да ұйымдастырылды. Бұл шаралар ауыл тұрғындары мен қонақтардың арасында денсаулықты нығайтуға, бірлік пен достықты арттыруға бағытталған. Спорттық шаралар аясында бестас, қой көтеру, шағын футбол және т.б жарыстар өтті.
Ауыл күніне орай өткізілген спорттық шаралар арасында ұлттық ойындар ерекше орын алды. Соның бірі – бестас ойыны. Бұл ойын ауылдың үлкені мен кішісінің басын қосып, ұлттық дәстүрлер мен ойындарды қайта жаңғыртты.
Спорттық шаралар ауыл тұрғындарының белсенді қатысуымен өтті. Және де мерекенің көңілді әрі қызықты өтуіне өз үлесін қосты. Шаралар аяқталғаннан кейін жеңімпаздар марапатталып, оларға сыйлықтар мен грамоталар табысталды. Спорттық шаралар ауыл тұрғындарының бір-бірімен тығыз қарым-қатынаста болуына, салауатты өмір салтын насихаттауға ықпал етті.
Көрмені тамашалауға келгендер үшін Тоқмансай ауылының өнерпаздары мерекелік жырдан шашу етті. Әншілер мен ақындар ұлттық әндер мен жырларды орындап, тыңдаушыларға ерекше әсер қалдырды.
Ауыл өнерпаздарының орындауындағы әндер мен жырлар қазақ халқының мәдениеті мен рухани байлығын көрсетіп, көрермендерге ұлттық дәстүрлер мен салттың маңыздылығын жеткізді.
Өнерпаздардың өнері көрменің жалпы атмосферасын жандандырып, қатысушылардың көңіл-күйін көтерді. Ән мен жырдан шашу – қазақ халқының маңызды дәстүрлерінің бірі болып табылады. Бұл — ауылдың мәдени өмірінің маңызды бөлігі екендігін тағы бір мәрте дәлелдеді.
Мәншүк САПАРОВА