Саяқ шегірткеден сақ болыңыз!
Қазақстан аумағында тараған аса қауіпті саяқ шегіртке италияндық прус Қазақстанның әртүрлі табиғи-экономикалық аймақтарында 270-ке жуық зиянды шегірткелер мекендейді. Ауыл шаруашылығы алқаптарына оның 15-20 түрі үлкен қауіп төндіреді.
Олардың ішіндегі кең таралған аса қауіпті түрі — итальяндық прус (Calliptamus italicus l.). Олар республикамыздың көптеген аймақтарында жаппай көбееді. Бұл сөзбен, олардың ауа-райын талғамайтынын айтамыз.
- Таралуы
Жалпы итальяндық прус Қазақстанда кең таралған зиянкес. Республиканың дәнді-жусанды, жиі құмды далаларының, дала және шөл аймақтарының учаскелерін мекендейді. Итальяндық прустың жаппай көбеюі Қазақстанның әртүрлі астық егетін аймақтарында бірнеше рет орын алып келді. Мәселен, оның санының күрт артуы ауа райы-климаттық жағдайларға байланысты Ақмола, Батыс Қазақстан, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан облысының жекелеген аудандарында байқалды. Ресей федерациясымен шектес жатқан облыстарынан шегірткелердің ұшып келу үрдісі әлі күнге дейін сақталуда.
- Зияндылық шегі
Күнбағыс, картоп, көкөніс дақылдары, бұршақ және бақша, кейде дәнді дақылдарды едәуір зақымдайды. Итальяндық прус негізінен кең жапырақты өсімдіктерге зиян тигізеді. Тамақтану барысында ол жапырақтарды өрескел немесе толығымен жейді, тіпті сабақтарымен зақымдайды, бұл көбінесе зақымдалған өсімдіктердің өліміне әкеледі.
- Таралу тәсілдері
Салыстырмалы түрде сирек, жаппай көбею жылдары итальян прусы үйірлі пішінге ие. Осы кезеңде ол көптеген ауыл шаруашылығы дақылдары мен жасыл белдеуге елеулі зиян келтіруі мүмкін дернәсілдер мен бүркемеленген дарақтардың (табындардың) көп шоғырлануын жергілікті түрде қалыптастыра алады. Шегірткелердің жаппай көбеюі әр 7-10 жыл сайын қайталанады. Италиялық прустың жаппай көбеюі Қазақстанның әр түрлі астық егетін аймақтарында бірнеше рет байқалды.
Шегіртке текті зиянды организмдердің санын азайту үшін механикалық, агротехникалық, биологиялық, химиялық және басқа да күрес әдістері қолданылады. Қазіргі таңда олардың арасында күрестің химиялық әдісі ең тиімді болып танылды.
Итальяндық прустың таралу ошақтары анықталған жағдайда, сондай-ақ өсімдіктер карантині және өсімдіктерді қорғау мәселелері бойынша толық ақпарат алу үшін мына мекенжайға хабарласуларыңызды сұраймыз: Алға қаласы, Сейфуллин көшесі, 17, тел. + 7 (71737) 42026, эл.мекен-жайы: akkagazov.d@minagri.gov.kz
Ж.Қадырбергенова,
өсімдіктер карантині және қорғау
жөніндегі мемлекеттік инспекторы