Менингококк инфекциясы — назофарингит (мұрын мен жұтқыншақтың қабынуы), менингит (ми қабықтарының қабынуы) және менингококк сепсисі (қанның зарарлануы) секілді түрлі клиникалық белгілері бар бактериялар қоздыратын жіті жұқпалы ауру.
Менингококк инфекциясы кезіндегі инкубациялық кезеңі күнтізбелік екі күннен он күнге дейін, көбінесе екі-төрт күнге созылады.
Айта кету керек, ауру тұмау, ангина, тонзиллит және т.б. сияқты жеңіл түрде пайда болуы мүмкін. 3-5 күн бойы орташа қызбамен өтетін, уыттану симптомдары әлсіз білінетін жіті назофарингит диагнозы мұрын-жұтқыншақ шырышын бактериологиялық зерттеудің оң нәтижесі негізінде ғана белгіленеді.
Гипотермия, ауру, артық жұмыс, менингококк мидың мембраналарына тез еніп, қабынуды тудыратын ағзаның қорғаныс күштерінің әлсіреуі сияқты қолайлы жағдайлар туындаған кезде менингит жедел, қалтырау мен безгектен, қатты бас ауруы мен құсудан басталады. Науқастарда фотофобия дамиды, содан кейін қозу мен қозғалыс мазасыздығы, сопордан комаға дейінгі сананың бұзылуы, менингиальды белгілер артады. Науқастар шөлдейді, тәбеті төмендейді.
Менингококцемия (менингококкты сепсис) науқастарда көбінесе назофарингиттен жіті басталады. Дене температурасы 40 °С-ға дейін және одан жоғары көтеріледі, улану симптомдары айқын көрінеді. Ауруға тән симптом денеде, аяқ-қолдарда, бөкседе ауру басталғаннан 12-48 сағаттан кейін геморрагиялық бөртпе пайда болады. Бөртпе элементтері әртүрлі түрде болар-болмас байқалатын петехиядан үстіңгі бетке шығып тұратын қып-қызыл түсті теріге ірі қан құйылуға дейін болады. Қан құйылу ортасында некроз болады. Менингококцемия кенеттен болатын сипатқа ие болады, ол кезде қатты басталады, кенеттен қалтырау, қорқыныш сезімі пайда болады. Дене температурасы 40-41 °С дейін көтеріледі, содан кейін инфекциялық-уытты шок дамуына қарай жылдам төмендейді. Демікпе, тахикардия артады, артериялық қысым төмендейді, ауру басталғаннан 6-48 сағаттан кейін өлім жағдайы болады.
Инфекция көзі ауру адамдар және «дені сау тасымалдаушылар», яғни қандай да бір клиникалық белгілері жоқ, бірақ менингококк тасымалдаушылары болып табылатын адамдар болып табылады.
Менингококк инфекциясының алдын алу үшін:
- Қажет болмаса, адамдар көп жиналатын жерлерге, сауда-ойын-сауық кешендеріне, нашар желдетілетін үй-жайларда өткізілетін мәдени-көпшілік іс-шараларға баруды шектеу.
- Суықтамау және ауа-райына қарай киіну керек
- Жеке гигиенаны сақтаңыз. Инфекцияны болдырмау үшін қолды мұқият жуу маңызды.
- Денеңізді қатайтыңыз және денсаулығыңызды бақылаңыз. Дұрыс тамақтануға, толық демалуға және спортпен шұғылдануға тырысыңыз;
- Жоғарыда аталған белгілер пайда болған жағдайда өзін-өзі емдеумен айналыспау, шұғыл түрде медициналық көмекке жүгіну керек.
- Науқаспен байланыста болған жағдайда дәрігерлердің профилактикалық тағайындауларын орындау міндетті.
Н.Утегенов
Алға аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқарма басшысы